Κεφάλαιο 5

[ΥΠΕΝKeymaster]

Υπάρχουν διαθέσιμα για ανάγνωση και σχολιασμό τα παρακάτω αρχεία:

EPM11_EPM_1_MA_KEF5_east – αφορά το Κεφάλαιο 5 του Τεύχους Μελέτης της ΕΠΜ και περιλαμβάνει:

• Την καταγραφή του γενικού πλαισίου διαχείρισης
• Τη διατύπωση γενικών και ειδικών στόχων διαχείρισης ανά προστατευόμενη περιοχή
• Την πρόταση μέτρων διαχείρισης ανά προστατευόμενη περιοχή και σύνθεση του προγράμματος μέτρων
• Την πρόταση μέτρων οργάνωσης και λειτουργίας

ΧΑΡΤΕΣ

• Χάρτης 9 – Προτάσεις διαχείρισης
• Χάρτης 10 – Χάρτης συνόλου γεωχωρικών πληροφοριών ΕΠΜ

Αρχεία Μετρόφυλλων

• EPM11_EPM_1_FYLLA-ΜΕΤΡΑ_ELBA21312 – Μετρόφυλλα για τη σύνθετη Περιοχή Προστασίας της Βιοποικιλότητας Λίμνης Παμβώτιδας (Ιωαννίνων)
• EPM11_EPM_1_FYLLA-ΜΕΤΡΑ_ELNP21311 – Μετρόφυλλα για το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου

[Βασιλική Κατή]

Παρακαλώ θεωρείστε τις παρακάτω προτάσεις, οι οποίες προκύπτουν από την ερευνητική μας δραστηριοποίηση στην περιοχή μελέτης, με επίκεντρο το Ε.Π. Β. Πίνδου
<h2>Μελέτη βάσης για σημαντικά είδη ασπονδύλων – MM21311ΜΒ0102</h2>
Υπάρχει τεράστιο κενό γνώσης για το Ε.Π.Β. Πίνδου, δεδομένου ότι δεν πραγματοποιήθηκε καν το πρόγραμμα βιοπαρακολούθησης την περίοδο 2014-15 στην περιοχή. Στα στοιχεία του προστατευτέου αντικειμένου θα πρέπει να τεθούν όλα τα είδη ασπονδύλων των Παραρτημάτων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και όλα τα ενδημικά ή/και είδη του κόκκινου καταλόγου (εθνικού, Ευρωπαϊκού ή παγκόσμου) της IUCN. Δεν αναφέρεται επί παραδείγματι η Parnassius apollo για την οποία υπάρχει ΦΕΚ σχεδίου δράσης, ούτε άλλα είδη ενδημικά και απειλούμενα (EN) ή κρισίμως απειλούμενα (CR) που βρίσκονται αποκλειστικά στο Ε.Π. Β. Πίνδου. Διενεργούμε επί του παρόντος έρευνα για το ενδημικό και μάλλον κρισίμως κινδυνεύον είδος P. willemsorum του Ε.Π. Β. Πίνδου (Project Willemsorum), καθώς και για άλλα είδη Ορθοπτέρων όπως τα Κινδυνεύονται είδη (EN) Nocaracris bulgaricus, Parnassiana tymphiensis, Peripodisma tymphii, Poecilimon ebneri, Poecilimon pindos το τρωτό (VU) Oropodisma macedonica και τα σχεδόν απειλούμενα Celes variabilis, Paracaloptenus caloptenoides (Annex II 92/43/EOK), Psorodonotus macedonicus (Project MODI). Είναι σημαντικό να αναδιατυπωθεί το μέτρο και να περιλαμβάνει όλα τα ασπόνδυλα μεγάλης σημασίας. Είναι επίσης σημαντικό να προστεθεί έρευνα βάσης για τους επικονιαστές ως χωριστό μέτρο.
<h2>Μελέτη βάσης για σημαντικά είδη ορνιθοπανίδας – MM21311ΜΒ0107</h2>
Ο Γυπαετός δεν υπάρχει στην περιοχή και πρέπει να αφαιρεθεί από τη λίστα.

Άλλα μέτρα

Λείπει από τα μέτρα αντίστοιχη ενίσχυση του πληθυσμού και βελτίωση των ενδιαιτημάτων του  είδους Parnassius apollo για το οποίο και υπάρχει ΦΕΚ σχεδίου δράσης

Λείπει από τα μέτρα σχετική δράση για την συνύπαρξη ανθρώπου-άγριας ζωής, με επίκεντρο τα μεγάλα σαρκοφάγα.

 

Β. ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ

Δράσεις αποκατάστασης του ενδιαιτήματος του Chorthippus lacustris και ενίσχυσης του πληθυσμού του -MM21312CS0305

H μελέτη έχει ολοκληρωθεί και κατατεθεί στη ΜΔΠΠΗ το Μάιο του 2022 και φέρει τον τίτλο:

Κατή, Β., Καζόγλου, Ι., Στεφανίδης, Α., Σωτηρόπουλος, Κ., Τζωρτζακάκη, O., Φωτιάδης, Γ. 2022. Σχέδιο-οδηγός διαχειριστικών δράσεων για την αντιμετώπιση του κινδύνου εξαφάνισης του ενδημικού και κρισίμως κινδυνεύοντος είδους Chorthippus lacustris. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Αναθέτουσα Αρχή: ΟΦΥΠΕΚΑ/ΜΔΠΠΗ. 93 σελ.

Η μελέτη είναι στη διάθεσή σας. Ενδεικτικά και πολύ συνοπτικά τα μέτρα, τα οποία αναλύονται και τεκμηριώνονται πλήρως στη μελέτη. Τα μέτρα θα ευνοήσουν όλη τη βιοποικιλότητα προφανώς και θα πρέπει απαραίτητα να διαβαστούν από την ομάδα της μελέτης, να αξιολογηθούν και να εισαχθούν σε αυτή:

• Ένταξη του είδους ως προστατευόμενο στο προσεχές Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος της Λίμνης
• Θεσμική προστασία των υγρών λιβαδιών ως υγρό στοιχείο της λίμνης και διερεύνηση της ένταξής τους στη ζώνη «αυστηρής προστασίας» με βάση τη νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030. Τα κύρια ενδιαιτήματα του είδους επομένως, ήτοι οι οικότοποι 6420, 6290 και 6450 θα πρέπει να χαρτογραφηθούν πλήρως στην Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη του λεκανοπεδίου της Λίμνης Παμβώτιδας και ειδικά οι εκτάσεις που εμπίπτουν στην κατανομή του είδους στις θέσεις Α-F θα πρέπει να ενταχθούν σε καθεστώς προστασίας διατήρησης της περιοδικής πλημμυρικής τους κατάστασης
• Σωστή οριοθέτηση της λίμνης περιλαμβάνοντας τις περιοδικά πλημμυριζόμενες εκτάσεις αυτής με βάση ορθοφωτοχάρτες του ‘60 στην υπό εξέλιξη Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη της Λίμνης
• Επιλογή του τύπου οικοτόπου 6420 στις μελλοντικές εθνικές δράσεις αποκατάστασης των υποβαθμισμένων και πλούσιων σε άνθρακα οικοσυστημάτων με βάση την Ευρωπαϊκή Στρατηγική. Οι Μεσογειακοί λειμώνες υψηλών χόρτων και βούρλων (Molinio – Holoschoenion) που αποτελεί κύριο ενδιαίτημα του είδους είναι οικότοπος του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Mediterranean tall humid herb grasslands of the Molinio-Holoschoenion) με κατάσταση διατήρησης μη ευνοϊκή και σταθερή τάση (U1=), με βάση την τελευταία εθνική έκθεση αναφοράς της χώρας
• Με βάση τα ως άνω, προτείνεται η στενή συνεργασία της ΜΔΠΠΗ με τον Ανάδοχο Μελετητή της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για το λεκανοπέδιο της Λίμνης Παμβώτιδας, με τον ΟΦΥΠΕΚΑ και τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΝ και λοιπές υπηρεσίες για την ένταξη των προτάσεων στο υπό εξέλιξη Προεδρικό Διάταγμα της περιοχής
• Διακοπή των έργων επιχωμάτωσης (μπάζωμα) του ενδιαιτήματος του είδους Chorthippus lacustris όπως προτείνεται στο Διαχειριστικό Σχέδιο της Λίμνης Παμβώτιδας
• Φύλαξη περιμετρικά της λίμνης για παράνομες επιχωματώσεις
• Αποκατάσταση παραλίµνιων εκτάσεων που έχουν επιχωµατωθεί και µε προτεραιότητα αυτές που πληµµυρίζουν περιοδικά. Συγκεκριμένα προτείνεται η αποκατάσταση των υποβαθμισμένων ενδιαιτημάτων με αφαίρεση των παράνομων επιχωματώσεων από τους ιδιοκτήτες στη φυσική στάθμη της λίμνης των 468m, κατ’ εφαρμογή του Νόμου 3937/31-3-2011 περί προστασίας ενδημικών ειδών και απειλούμενων ειδών του κόκκινου καταλόγου
• Εποχιακός επαναπληµµυρισµός των περιφερειακών εκτάσεων του αναχώµατος µε τµήση και δηµιουργία θυροφραχτών για τον πλήρη έλεγχο της διαδικασίας. Συγκεκριμένα το μέτρο θα συνεισφέρει στην αποκατάσταση της ακτής της λίμνης Παμβώτιδας με τμήση του αναχώματος/ποδηλατόδρομου μερικώς στο νότιο τμήμα της λίμνης ή/και με την χρήση αντλιών προς εκτόνωση της λίμνης στα νότια υγρά λιβάδια, με επίκεντρο τον πληθυσμό της Ανατολής-Κατσικάς (C). Διαχειριστικός στόχος είναι αύξηση της έκτασης των περιοδικά πλημμυρισμένων εκτάσεων και της διάρκειας της πλημμυρικής περιόδου. Το ως άνω μέτρο θα οδηγήσει στην αποκατάσταση/αποκάλυψη των υγρών λιβαδιών στην περιοχή της Αμφιθέας (Α), τα οποία έχουν καλυφθεί από τα νερά της λίμνης λόγω εκτόνωσής της σε αυτήν την περιοχή έναντι του νότιου τμήματος που περιορίζεται με τεχνητό ανάχωμα. Άμεσα υλοποιήσιμο μέτρο είναι η συνεργασία της ΜΔΠΠΗ με τους αρμόδιους φορείς για τη λειτουργία των αντλιοστασίων και τη ρύθμιση της λειτουργίας του θυροφράγματος για τη διαχείριση ων πλημμυρών στην περιοχή Ανατολής-Κατσικάς (C).
• Επαναπληµµυρισµός της λίµνης Λαψίστας και των περιφειακών της εκτάσεων µε την δημιουργία συστήµατος επάλληλων τεχνητών ρηχών λιµνών και ταµιευτήρων
• Εφαρμογή κατάλληλης βόσκησης ώστε κατά τη διάρκεια της φαινολογίας του είδους (μέσα Ιουλίου-αρχές Σεπτεμβρίου) το ύψος βλάστησης στα ενδιαιτήματά του να είναι μεταξύ 20-30cm, η κάλυψη γυμνού εδάφους < 5%, με κυριαρχία μαλακών ποών, ή σε μίξη με πιο σκληρόφυλλα είδη.
• Εφαρμογή κατάλληλης χορτοκοπής. Θερινή κοπή της βλάστησης στα τέλη Ιουνίου, με ύψος κοπής τα 10-15cm, αφήνοντας ζώνες πλάτους 20-50 cm σε αποστάσεις των 10-15 m μεταξύ τους κατά περίπτωση της τοπογραφίας του εδάφους.
• Διαρκής βιοπαρακολούθησης της κατάστασης των πληθυσμών και του ενδιαιτήματος του είδους Chorthippus lacustris
• Παρακολούθηση της πλημμυρικής κατάστασης. Προτείνεται η παρακολούθηση της κατάστασης της πλημμύρας στην περιοχή κατανομής του είδους στο λεκανοπέδιο της λίμνης Παμβώτιδας, ώστε να συσταθεί βάση δεδομένων της έκτασης των πλημμυρικών εκτάσεων για την περιοχή μελέτης. Η παρακολούθηση μπορεί να γίνεται τηλεσκοπικά με χρήση ορθοφωτοχαρτών ή χρήση drone από τη ΜΔΠΠ σε μηνιαία βάση.

 

 

[Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA)]

Σχόλια του Μεσογειακού Ινστιτούτου για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA) στη δημόσια διαβούλευση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης 11α: Περιοχές Natura 2000 των Περιφερειακών Ενοτήτων Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων και Γρεβενών

Κεφάλαιο 5 [Προτάσεις Διαχείρισης]

• Ειδικά Σχόλια

<span style=”text-decoration: underline;”>1. Αρδευτικό Φράγμα Κόνιτσας (Αώος) και Αρδευτικό Φράγμα Κλειδωνιάς (Βοϊδομάτης)</span>
Εντύπωση προκαλεί η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στο Αρδευτικό Φράγμα Κόνιτσας, που ανήκει στον ΤΟΕΒ Κόνιτσας. Το φράγμα λειτουργεί από το 1955 και βρίσκεται πλέον εντός της περιοχής NATURA 2000 GR2130001 – Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου, στην προτεινόμενη, δηλαδή, με την παρούσα ΕΠΜ Ζώνη Προστασίας της Φύσης (ΖΠΦ). Η απόληψη νερού από τον κύριο ρου του Αώου για την άρδευση του κάμπου της Κόνιτσας (12.000 στρέμματα) καλύπτει την υφιστάμενη ζήτηση νερού για άρδευση, χωρίς ωστόσο να λαμβάνεται υπόψη η οικολογική παροχή. Σύμφωνα με το ΣΛΑΠ Ηπείρου, η Ένταση Πίεσης Απόληψης χαρακτηρίζεται ως «Μικρή». Ωστόσο, κατά τους θερινούς μήνες, σύμφωνα με τον Θερινό Αθροιστικό Όγκο Απολήψεων V (% της Μέσης Τιμής της Ετήσιας Απορροής), αυτή υπολογίζεται σε 9,07%. Με τις συσσωρευτικές επιπτώσεις μάλιστα του ανάντη Υδροηλεκτρικού φράγματος Πηγών Αώου, παρεμποδίζεται περαιτέρω η εύρυθμη λειτουργία των φυσικών διεργασιών του ποταμού και ασκείται πίεση τόσο στα οικοσυστήματα όσο και στους πληθυσμούς σημαντικών ειδών ιχθυοπανίδας, που απαντώνται στην περιοχή. Επιπλέον, καθώς από το φράγμα απουσιάζει η ιχθυόσκαλα, παρεμποδίζεται η ελεύθερη, χωρίς εμπόδια μετακίνηση πολύ σημαντικών ανάδρομων ψαριών, όπως η Ιονική πέστροφα (Salmo farioides) και το Ευρωπαϊκό Χέλι (Anguilla anguilla), τα οποία προστατεύονται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο που οι αρδευτικές ανάγκες του κάμπου της Κόνιτσας είναι μεγαλύτερες, στη “Γέφυρα Κόνιτσας” δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου νερό. Σημειώνεται, επίσης, ότι από το 2015 το αρδευτικό σύστημα εκσυγχρονίστηκε από κατάκλιση σε ποτιστική βροχή.
Λαμβάνοντας υπόψη, επιπροσθέτως, ότι το εν λόγω υδατικό σύστημα είναι ευαίσθητο στην κλιματική αλλαγή ή/και στη χρήση νερού, προκύπτει ότι ο κίνδυνος κάλυψης της υφιστάμενης ζήτησης νερού μόνο για άρδευση (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα όρια της οικολογικής παροχής για τις ανάγκες της βιοποικιλότητας και της καλής κατάστασης του υδατικού συστήματος στο μέλλον) είναι πολύ πιθανός έως και υψηλός (Leontaritis & Baltas, 2014). Οι μελετητές προειδοποιούν ότι σε περιόδους εντονότερης ξηρασίας υπάρχει επιπλέον το ενδεχόμενο το νερό να μην επαρκεί ούτε για την τροφοδοσία του αρδευτικού συστήματος. Ως εκ τούτου, το υδατικό σύστημα του ποταμού Αώου είναι ευάλωτο κατά τη διάρκεια της ξηρής καλοκαιρινής περιόδου και αλλαγές στο κλίμα ή στη χρήση του νερού μπορούν να προκαλέσουν την ανισορροπία του.
Ο κάμπος της Κλειδωνιάς αρδεύεται αντίστοιχα από τον ποταμό Βοϊδομάτη (4.500 στρέμματα) και η άρδευση γίνεται με κατάκλιση. Η απόληψη υπολογίζεται σε 9,14% τους θερινούς μήνες και 0,99% στο σύνολο. Με κατάκλιση ποτίζεται και ο κάμπος της Καλλιθέας. Η άρδευση με κατάκλιση δεν απαιτεί μόνο απόληψη μεγάλων ποσοτήτων νερού, αλλά ταυτόχρονα παρασύρει τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και άλλων χημικών μέσα στο ποτάμι.
Για τους παραπάνω λόγους προτείνουμε μέσω της παρούσας ΕΠΜ (α) να προβλεφθεί η κατασκευή ιχθυόσκαλας στο αρδευτικό φράγμα της Κόνιτσας στον Αώο ποταμό, (β) να προβλεφθεί εντός σύντομου χρονικού διαστήματος ο εκσυγχρονισμός του αρδευτικού συστήματος της Κλειδωνιάς και της Καλλιθέας από κατάκλιση σε στάγδην άρδευση, (γ) να αναληφθεί άμεσα προσπάθεια για τη μείωση των ρύπων που προέρχονται από γεωργικές δραστηριότητες (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κλπ) και να προωθηθούν οι ‘καλές’ φιλοπεριβαλλοντικές γεωργικές πρακτικές σε όλες τις καλλιεργούμενες εκτάσεις της ΛΑΠ Αώου.

<span style=”text-decoration: underline;”>2. Υδροηλεκτρικό Φράγμα πηγών Αώου: </span>
Το υδατικό σύστημα του Αώου επηρεάστηκε για πρώτη φορά από το μεγάλο φράγμα πηγών Αώου, που κατασκευάστηκε το 1987. Πρόκειται στην ουσία για 7 φράγματα, 1 κύριο, 1 βοηθητικό και 5 αυχενικά, και για τις εγκαταστάσεις του Υδροηλεκτρικού Σταθμού των Πηγών Αώου, ο οποίος ανήκει στην ιδιοκτησία της «Δ.Ε.Η. Α.Ε.». Η υδροληψία γίνεται εντός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και της περιοχής NATURA 2000 GR 1310002 «Βάλια Κάλντα και Τεχνητή Λίμνη Αώου». Το νερό που παρακρατείται στον ταμιευτήρα εκτρέπεται εξ ολοκλήρου στη λεκάνη του Άραχθου ποταμού. Περισσότερα από 100 εκα-τομμύρια κ.μ. νερού εκτρέπονται από τον Αώο στον Άραχθο ποταμό κάθε χρόνο (Katsoulakos et al., 2018). Κατάντη του φράγματος δεν υφίσταται οικολογική παροχή. Έτσι, στην ουσία, ο Αώος δεν υφίσταται πριν τη συμβολή του με το Αρκουδόρεμα, που τον τροφοδοτεί εκ νέου.
Μετά την κατασκευή του φράγματος, στη γέφυρα της Βωβούσας, οι εκροές μειώθηκαν δραματικά, από 9,23 m3/ s (1967-77) σε μόλις 5,03 m3/s (1991-2006), (Leontaritis & Baltas, 2014). Έτσι, από τον Ιούλιο μέχρι και το Σεπτέμβριο δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου νερό στον Αώο στη γέφυρα της Βωβούσας.
Ωστόσο, η προηγούμενη άδεια χρήσης νερού (που εκδόθηκε με την 26339/667/20-8-2012 απόφαση Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας) στο κανονιστικό περιεχόμενο της οποίας παραπέμπει η πιο πρόσφατη άδεια χρήσης νερού (έγινε με την 28312/ 28-2-2017 απόφαση Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας) και η οποία ενσωματώνεται στους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους του έργου, αναφέρεται στην υποχρέωση οικολογικής ροής στην κοίτη του Αώου. Συγκεκριμένα αναφέρεται ως όρος ότι «Καθώς μετά την παραγωγή ενέργειας του ΥΗΕ Πηγών Αώου οι παροχές οδηγούνται με την σήραγγα φυγής στην κοίτη του ποταμού Μετσοβίτικου, να εξασφαλίζεται κατά προτεραιότητα στην κοίτη του ποταμού Αώου και κατάντη του φράγματος συνεχής καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους παροχή για τη διατήρηση του οικοσυστήματος». Επίσης, ως όρος προβλέπεται «να εγκατασταθεί κατάλληλη διάταξη για τη συστηματική μέτρηση (σε ημερήσια βάση) της παροχής του νερού στην υδροληψία, της εκτρεπόμενης παροχής για τις ανάγκες του ΜΥΗΣ, καθώς επίσης και κατάλληλη διάταξη για τη μέτρηση της οικολογικής παροχής, ώστε σε περίπτωση απόκλισης να γίνεται η αναγκαία προσαρμογή».
Για τους λόγους αυτούς και για την εύρυθμη λειτουργία του οικοσυστήματος ζητούμε (α) να προβλεφθεί στην ΕΠΜ η ενεργοποίηση του όρου της ελάχιστης οικολογικής παροχής, όπως αυτή αποτελεί και διεθνή πρακτική και εφαρμόζεται και σε άλλα φράγματα, ώστε το κυρίαρχο στοιχείο, ο Αώος, να μπορεί να λειτουργεί αδιατάρακτα και (β) να εκπονηθεί επιστημονική μελέτη των επιπτώσεων του φράγματος τόσο στη βιοποικιλότητα όσο και στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά της ΛΑΠ Αώου. <span style=”text-decoration: underline;”>Το ευαίσθητο οικοσύστημα της λεκάνης απορροής του Αώου ποταμού χρήζει προστασίας και αποκατάστασης σε σημεία, επομένως η ύπαρξη οικολογικής παροχής κατάντη του ΥΗ φράγματος Πηγών Αώου είναι προαπαιτούμενο.</span>

<span style=”text-decoration: underline;”>3. Πεζοπορικό μονοπάτι Μονότοξο Γεφύρι Κόνιτσας – Μονή Στομίου (ΖΠΦ – Natura 2000 GR2130001 – Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου):</span>
Προτείνεται η αποκατάσταση των χαρακτηριστικών και των μεγεθών, (διατομών κλπ.) της διαδρομής σε αυτά προ των παράνομων διανοίξεων (Βλ. σχόλια άρθρου 4, Ενότητας 4.3.7., Χρήση [26.12.1]).

<span style=”text-decoration: underline;”>4. Υδατοκαλλιέργειες στη ΛΑΠ Αώου</span>
Προτείνονται περαιτέρω ρυθμίσεις στις ΖΔΟΕ και ΖΒΔΦΠ που επιτρέπεται η χρήση ως προς τη συστηματική παρακολούθηση και την προώθηση αειφορικών μεθόδων λειτουργίας τους. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται η προτροπή των υδατοκαλλιεργητών να χρησιμοποιούν πιο αειφορικές μεθόδους στις εγκαταστάσεις τους. Επιπλέον, στις υπάρχουσες ή νέες υδατοκαλλιέργειες χρειάζεται να λαμβάνουν χώρα τακτικοί έλεγχοι σχετικά με τη διαδικασία χρήσης του νερού καθώς και περαιτέρω ρυθμίσεις, όπως η προτροπή απόληψης νερού από παράπλευρα ρέματα και όχι από τη ροή των κύριων ποταμών, π.χ. του Βοϊδομάτη.

[The Green Tank]

1. Κεφάλαιο 5: Προτάσεις Διαχείρισης: Οι στόχοι διαχείρισης που τίθενται για το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου δεν περιλαμβάνουν στόχους που να διασφαλίζουν ότι ο Αώος, οι παραπόταμοι του και τα ρεμάτων αυτών θα διατηρήσουν τον χαρακτήρα τους ως φυσικής/ άγριας ελεύθερης ροής. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι η ΕΠΜ συνολικά, όπως σημειώθηκε στα εισαγωγικά μας σχόλια, δεν έχει λάβει επαρκώς υπόψη της την υδρομορφολογική αξία της περιοχής και εστιάζει τις επιμέρους περιοχές Natura

 

<u>Προτείνεται</u>

1. να προστεθεί ως συνολικός στόχος του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και ειδικά της διαχείρισης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων η «διατήρηση της φυσικής/ άγριας ροής του ποταμού Αώου, των παραποτάμων του και των ρεμάτων αυτών στο σύνολο της Λεκάνης Απορροής του».
2. Έχοντας αυτόν τον νέο γενικό στόχο, στους στόχους άσκησης ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, αειφόρου διαχείρισης των φυσικών πόρων και αντιμετώπισης κινδύνων πέρα από την «Παρακολούθηση και ρύθμιση λειτουργίας αδειοδοτημένων περιβαλλοντικά ΜΥΗΕ» θα πρέπει να προστεθεί και ένας ακόμη στόχος για την «Παρακολούθηση και ρύθμιση όλων των έργων κατά μήκος των ποτάμιων οικοσυστημάτων» ώστε να διατηρηθεί η φυσιογνωμία τους.
3. Επιπλέον θα πρέπει να προστεθεί ως στόχος η αποκατάσταση (επαρκούς) οικολογικής παροχής του Αώου από το σύμπλεγμα φραγμάτων Πηγών Αώου.

 

 

2. Μέτρα διαχείρισης (Κεφάλαιο 5.4)

1. Πηγές Αώου: MM21311CI0301 Εφαρμογή μέτρων διαχείρισης IAS (χωροκατακτητικά ξένα είδη) στην Τεχνητή Λίμνη Πηγών Αώου και MM21311CS0301 – Δράσεις για το Καλό Οικολογικό Δυναμικό της Τεχνητής Λίμνης Πηγών Αώο. Επιπρόσθετα σε αυτά τα μέτρα <u>προτείνονται</u> να ενταχθούν στο Σχέδιο Διαχείρισης μέτρα για τη μελέτη 1) των επιπτώσεων του συμπλέγματος φραγμάτων Πηγών Αώου στο ποτάμιο οικοσύστημα του Αώου και 2) της αποκατάστασης (επαρκούς) οικολογικής παροχής κατάντη του συμπλέγματος φραγμάτων κατά μήκος του Αώου.
2. Προστασία ιχθυοπανίδας από ΜΗΥΕ: 4.1.1.19 MM21311CS0101 Προστασία αυτόχθονων πληθυσμών πεστροφών σε ποτάμια του ΕΠ Βόρειας Πίνδου και 4.1.1.20 MM21311CS0102 Αξιολόγηση λειτουργίας διατάξεων διέλευσης ιχθύων σε αδειοδοτημένα ΜΗΥΕ του ΕΠ Βόρειας Πίνδου: Είναι ιδιαίτερα θετικό ότι δίνεται προτεραιότητα στο σχέδιο διαχείρισης στην προστασία της ιχθυοπανίδας. Ωστόσο, εν προκειμένω, δεν αρκεί ως μέτρο η μελέτη των επιπτώσεων των αδειοδοτημένων μέτρων, αν αυτή δεν συνοδευτεί από παράλληλη ρητή απαγόρευση (στο Κεφάλαιο 4) της εγκατάστασης και λειτουργίας νέων ΜΥΗΕ σε όλο το μήκος του ποταμού Αώου, των παραποτάμων του και των ρεμάτων αυτών εντός και εκτός του προτεινόμενου Εθνικού Πάρκου, και συνεπώς και εντός της Περιφερειακής Ζώνης, του Οικολογικού Διαδρόμου και στο σύνολο της Λεκάνης Απορροής του ποταμού, όπως έχουμε ήδη προτείνει σε άλλα σημεία του σχολιασμού μας. Επιπλέον, <u>προτείνεται </u>η μελέτη για τις επιπτώσεις των ήδη αδειοδοτημένων ΜΥΗΕ να επεκταθεί και να καλύψει το σύνολο της προαναφερθείσας έκτασης ώστε να εξεταστεί αν και υπό ποιους όρους μπορεί να συνεχιστεί η λειτουργία τους. Διαφορετικά, θα πρέπει να υπάρξει ρητή πρόβλεψη και στο Κεφάλαιο 4 για την παύση της λειτουργίας των ήδη αδειοδοτημένων έργων και την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος.
3. Αρδευτικό φράγμα Κόνιτσας: Ενώ το μέτρο MM21311CS0102 αφορά στην αξιολόγηση λειτουργίας διατάξεων διέλευσης ιχθύων σε αδειοδοτημένα ΜΗΥΕ του ΕΠ Βόρειας Πίνδου, δεν υπάρχει αντίστοιχη πρόβλεψη για την αξιολόγηση της λειτουργίας του αρδευτικού φράγματος της Κόνιτσας. <u>Προτείνεται</u> να προβλεφθούν η εκπόνηση μελέτης αξιολόγησης των επιπτώσεων του φράγματος της Κόνιτσας καθώς και τα απαραίτητα μέτρα για τον μετριασμό τους (π.χ. μέσω κατασκευής ιχθυόσκαλας, την αντικατάσταση του αρδευτικού συστήματος στην Κλειδωνιά και την Καλλιθέα με σύστημα στάγδην άρδευσης για τη μείωση των απαιτήσεων σε νερό). Παράλληλα, θα πρέπει να προωθηθεί η εφαρμογή καλών πρακτικών γεωργικής παραγωγής που απαιτούν ορθολογική και βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων και των γεωργικών εκτάσεων, πιθανά με επέκταση της εφαρμογής του μέτρου MM21311CA0201 και στην ευρύτερη περιοχή μελέτης (πεδιάδες Κόνιτσας, Κλειδωνιά και Καλλιθέα) – γεγονός που καθιστά εκ νέου επιτακτική την ανάγκη επέκτασης του Εθνικού Πάρκου (βλ. σχόλια στις υπόλοιπες ενότητες).
4. Υδατοκαλλιέργειες: Με τον ίδιο τρόπο που προβλέπονται διαχειριστικά μέτρα για δραστηριότητες όπως η γεωργική παραγωγή, η βόσκηση, η δασική διαχείριση κοκ θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη και για τις υδατοκαλλιέργειες, που αποτελούν υψηλή πίεση, ώστε να προωθούνται οι βέλτιστες πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων και να ελέγχεται η εφαρμογή του. <u>Προτείνεται</u> η προσθήκη σχετικών μέτρων διαχείρισης για τις υδατοκαλλιέργειες.
5. Βιώσιμη ανάπτυξη εντός του Εθνικού Πάρκου: Μία σειρά από μέτρα που περιέχονται στο Σχέδιο Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου έχουν ως στόχο τη ρύθμιση των χρήσεων και δραστηριοτήτων εκείνων που επιτρέπονται (Κεφάλαιο 4) ώστε να υπάρξει μία βιώσιμη ανάπτυξη εντός του Εθνικού Πάρκου. Ωστόσο, για να μπορέσει το Εθνικό Πάρκο να αποτελέσει στην πράξη πόλο τοπικής βιώσιμης ανάπτυξης, <u>προτείνεται</u> επιπλέον να προστεθεί ως μέτρο η διαμόρφωση μίας τοπικής στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης με τη συμμετοχή των τοπικών εμπλεκόμενων φορέων ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι συνεκτικό και οι διαφορετικές δραστηριότητες και χρήσεις συμπληρωματικά να οδηγούν στην υλοποίησή της. Ιδανικά αυτή η στρατηγική θα πρέπει να είναι εναρμονισμένη με ένα αντίστοιχο στρατηγικό κείμενο για τη συνολική αναπτυξιακή προοπτική όλων των προστατευόμενων περιοχών της χώρας υπό μία ενιαία ταυτότητα (π.χ. Nature Greece).

[Πανελλήνια Ενωση Ερασιτεχνικής Αλιείας.]

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΩΝ ΑΛΙΕΩΝ»ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΥΠΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΕΠΜ Αριθμός Πρωτοκόλλου: 24/4/2023 ΥΠΕΝ/ΓρΥΦΠ/43742/1101

[Συντάκτης]

Δημοσιεύσεις