Τριμερείς συνεργασίες Ελλάδας με Κύπρο-Ισραήλ και Κύπρο-Αίγυπτο στον τομέα του Περιβάλλοντος

Στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου υφίστανται τριμερείς συνεργασίες στον τομέα του περιβάλλοντος μεταξύ α) Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ και β) Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, το 2016 και το 2017 αντίστοιχα, με κοινή συνιστώσα τη βούληση για προστασία της Μεσογείου Θάλασσας και έδρασή τους στις αρχές και τα εργαλεία της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Προστασία του Περιβάλλοντος της Μεσογείου Θάλασσας – Σύστημα UNEP/MAP, με σκοπό την αποτελεσματικότερη υλοποίησή τους σε υπο-περιφερειακό μεσογειακό επίπεδο.

Τριμερής συνεργασία Ελλάδας με Κύπρο και Ισραήλ

Η εν γένει τριμερής συνεργασία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2016 και από τότε σε ετήσια βάση συνέρχεται Σύνοδος Κορυφής μεταξύ των αρχηγών των κυβερνήσεων των τριών χωρών η οποία φιλοξενείται εκ περιτροπής από κάθε χώρα και στην οποία συνήθως υπάρχει μεταξύ άλλων και «back-to-back» συνάντηση μεταξύ των αντίστοιχων Υπουργών Περιβάλλοντος.

Οι επιμέρους θεματικοί άξονες συνεργασίας είναι τρείς:

• Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Μεσογείου που καλύπτει επίσης ζητήματα που σχετίζονται με τη δορυφορική παρακολούθηση του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος.
• Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη κοινής ομάδας δεικτών για την προσαρμογή.
• Η διαχείριση των υδάτων καθώς επίσης η διαχείριση των λυμάτων με ιδιαίτερη έμφαση στα απόβλητα ελαιουργείων και με προοπτική επέκτασης ούτως ώστε να καλύπτονται και ζητήματα που σχετίζονται με τη διαχείριση της ιλύος.

Επιπλέον, τον Ιούνιο του 2017 αποφασίστηκε ένας ακόμα θεματικός άξονας συνεργασίας, η διαχείριση στερεών και αστικών στερεών αποβλήτων με ιδιαίτερη έμφαση στη χρησιμοποίηση καυσίμου προερχόμενου από απορρίμματα (Refuse Derived Fuel – RDF) και απορριμματογενή ανακτώμενα στερεά καύσιμα (Solid Recovered Fuel – SRF) τσιμεντοβιομηχανίας.

Επιπλέον, οι τρείς χώρες συμφώνησαν στην ανταλλαγή καλών πρακτικών και στο ανταλλαγή εμπειριών για την ανάπτυξη ικανοτήτων (capacity building) σχετικά με τις διαδικασίες διαμόρφωσης και εφαρμογής των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs), σε εθνικό επίπεδο.

Στο πλαίσιο των παραπάνω και ειδικότερα του θεματικού άξονα συνεργασίας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Μεσογείου, υπογράφηκε τον Μάιο του 2018 από τις τρεις χώρες «Υπο-περιφερειακό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης Αντιμετώπισης Θαλάσσιας Ρύπανσης», συνοδευόμενο από συμφωνία εφαρμογής. Το εν λόγω Σχέδιο προβλέπει αναλυτικές διαδικασίες όσον αφορά στη συνεργασία των αρμόδιων αρχών των τριών χωρών, στοχεύοντας στο βέλτιστο συντονισμό των απαιτούμενων ενεργειών για την αποτροπή, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης από πλοία και από υπεράκτιες εγκαταστάσεις έρευνας και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η Συμφωνία του Υπο-περιφερειακού Σχεδίου Δράσης είναι σε διαδικασία κύρωσης από ελληνικής πλευράς, με επισπεύδοντα τα Υπουργεία Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής και Εξωτερικών.

Τριμερής συνεργασία Ελλάδας με Κύπρο και Αίγυπτο

Η τριμερής συνεργασία στον τομέα του Περιβάλλοντος ξεκίνησε κατά την 4^η Σύνοδο Κορυφής των Πρωθυπουργών των τριών χωρών που έλαβε χώρα στο Κάιρο τον Οκτώβριο του 2016, στο περιθώριο της οποίας, πέραν της τριμερούς Διακήρυξης των τριών Πρωθυπουργών, υπεγράφη και Διακήρυξη Πρόθεσης Συνεργασίας (Joint Declaration of Intent on Cooperation in the Field of Environmental Protection) μεταξύ των τριών Υπουργείων Περιβάλλοντος.

Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, πραγματοποιήθηκε Συνάντηση των τριών Υπουργών Περιβάλλοντος, στο Κάιρο, στις 29 Μαΐου του 2017, κατά την οποία αποφασίστηκε η προώθηση της θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος ώστε να ενδυναμωθεί περαιτέρω η θετική δυναμική στη συνεργασία των τριών χωρών. Οι ειδικότεροι τομείς όπως καθορίστηκαν σε τριμερές επίπεδο είναι οι εξής:

• Αντιμετώπιση περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης
• Διαχείριση παράκτιας ζώνης και προστασία των ακτών από τη διάβρωση:
• Βιοποικιλότητα και προστασία της φύσης
• Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
• Διαχείριση στερεών αποβλήτων