Διεθνές Πλαίσιο

Μέχρι σήμερα, στις Ιδρυτικές Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας / Ευρωπαϊκής Ένωσης, απουσιάζει η ρητή νομική βάση που θα επέτρεπε την άσκηση μιας κοινοτικής πολιτικής χωροταξίας, παρόλο που η χωρική συνιστώσα αναδεικνύεται ως σημαντική παράμετρος της κατανομής των Κοινοτικών διαρθρωτικών πόρων.

Η τυπική αυτή έλλειψη δεν έχει εμποδίσει την ανάπτυξη ενός δυναμικού προβληματισμού για την χωρική οργάνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σύμφωνα με τις αρμοδιότητες του, όπως απορρέουν και από το άρθρο 5 του Ν.2742/99 για τον «Χωροταξικό σχεδιασμό και αειφόρο ανάπτυξη» εκπροσωπεί τη χώρα στα διεθνή, ευρωπαϊκά και κοινοτικά όργανα στους τομείς της χωροταξίας.

Ειδικότερα συμμετέχει στις παρακάτω επιτροπές:

Α1. ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (DG REGIO)

  1. Εδαφική Συνοχή και Αστική Ανάπτυξη (TCUM : Working Group on Territorial Cohesion and Urban Matters)  
    Υπό-επιτροπή (επιτροπή εργασίας) για την Εδαφική Συνοχή και την Αστική Ανάπτυξη: Δημιουργήθηκε το 2001 με σκοπό την προώθηση των σχετικών με την χωρική συνοχή, την χωροταξία και την αστική ανάπτυξη θεμάτων. Στην άτυπη συνεδρίαση των Υπουργών Χωροταξίας και Ανάπτυξης, στις 19.05.2011, στο πλαίσιο της Ουγγρικής Προεδρίας, συμφωνήθηκε το κείμενο για την «Ευρώπη 2020» 
  2. Δίκτυο Παρατήρησης Ευρωπαϊκού Σχεδιασμού (ESPON 2) Πληροφορίες : Ελληνικό σημείο επαφής www.espon2013.panteion.gr 
  3. Αστική Ανάπτυξη, Εδαφική Συνοχή, Συνεργασία Πόλεων (URBACT)  
  4. Metropolitan Dimension – Position Statement

Πληροφορίες : 

Α2. ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑΣ

Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, σύμφωνα με τον ορισμό της UNESCO είναι μια δημόσια διαδικασία ανάλυσης και σύνθεσης της χωρικής και χρονικής κατανομής των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο χώρο, προκειμένου να επιτευχθούν οικολογικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί στόχοι, που προσδιορίζονται από πολιτικές διαδικασίες. Χαρακτηριστικά του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού αποτελούν ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός, οι ιδιαιτερότητες του χώρου, η προσαρμοζόμενη διαχείριση και οι συμμετοχικές διαδικασίες.

Αποτελεί διεπιστημονική διαδικασία ορθολογικής οργάνωσης του θαλάσσιου χώρου, διαχείρισης των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ασκούμενων δραστηριοτήτων, εξισορρόπησης της επιδιωκόμενης ανάπτυξης με την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και επίτευξης θετικών κοινωνικών και οικονομικών αποτελεσμάτων.
Σύμφωνα με την UNESCO, ο σχεδιασμός είναι ένα μόνο στοιχείο της διαδικασίας διαχείρισης του θαλάσσιου χώρου. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει πρόσθετα στοιχεία, όπως η εφαρμογή,  η παρακολούθηση, η αξιολόγηση, η έρευνα, η συμμετοχή του κοινού και η χρηματοδότηση, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της αποτελεσματικής διαχείρισης.

Συνιστά το κατεξοχήν εργαλείο για την εφαρμογή των αρχών της αειφορίας στη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων στο πλαίσιο και της προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, κατά την άσκηση των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (παραγωγή ενέργειας, θαλάσσιες μεταφορές, αλιεία, υδατοκαλλιέργεια, τουρισμός, εξόρυξη πρώτων υλών…).

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο εξέδωσαν την Οδηγία 2014/89/ΕΕ «Περί θεσπίσεως πλαισίου για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό», με την οποία οφείλουν να εναρμονισθούν τα εθνικά δίκαια των κρατών μελών. Από την οδηγία απορρέει σειρά υποχρεώσεων, μεταξύ των οποίων και η θέσπιση θαλάσσιου  χωροταξικού σχεδιασμού μέχρι το 2021. Σε αυτήν την κατεύθυνση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαμορφώσει ένα μηχανισμό υποστήριξης των Κρατών Μελών και έχει διαμορφώσει μια διαδικτυακή πλατφόρμα ενημέρωσης.

Β. ΟΟΣΑ: Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Territorial Development Policy Committee)

Ομάδες Εργασίας:  

  1. Εδαφική πολιτική και Χωρικοί Δείκτες
  2. Εδαφική πολιτική στον Αγροτικό χώρο
  3. Εδαφική πολιτική στον Αστικό χώρο

Γ. Συμβούλιο της Ευρώπης                          

Διάσκεψη των Υπουργών Χωροταξίας 

(CEMAT : COUNCIL OF EUROPE CONFERENCE OF MINISTERS RESPONSIBLE FOR SPATIAL/REGIONAL PLANNING)

-Η Διάσκεψη του Συμβουλίου της Ευρώπης των Υπουργών Χωροταξίας “CEMAT” έχει ως σκοπό να συμβάλλει στην αειφόρο χωρική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου αντιπροσωπεύοντας όλα τα κράτη μέλη του.

Από την έναρξη των δραστηριοτήτων της, με τις εργασίες της 1ης Διάσκεψης της Βόννης το 1970 έως τις μέρες μας, η προσφορά της, στη διαμόρφωση πολιτικών χωρικής ανάπτυξης των ευρωπαϊκών κρατών, έγκειται στην υιοθέτηση κειμένων αναφοράς, εκ των οποίων σπουδαιότερα είναι :

  1. ​Ευρωπαϊκή Χάρτα Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού / 1983 Τορεμολίνο (Ισπανία)
  2. Κατευθυντήριες Αρχές Χωροταξικού Σχεδιασμού της Ευρωπαϊκής Ηπείρου (υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Υπουργών το 2002)
  3. Γλωσσάριο Χωροταξικού Σχεδιασμού/Λισσαβόνα 2006 Παράλληλα με τα ανωτέρω κείμενα, εκπονήθηκε επίσης ένας μεγάλος αριθμός συστάσεων και διακηρύξεων σε θέματα χωροταξικής πολιτικής που υιοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Υπουργική Επιτροπή και αποτελούν κοινές θέσεις για τα κράτη μέλη στην εξάσκηση των πολιτικών τους. Τα κείμενα αυτά έχουν ήδη ενταχθεί στα εργαλεία χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας μας, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.Η Διάσκεψη του Συμβουλίου της Ευρώπης των Υπουργών Χωροταξίας συνέρχεται τακτικά ανά τριετία υπό την προεδρία του εκάστοτε εκλεγμένου κράτους μέλους. Κατά την τριετή προ της Υπουργικής Συνόδου περίοδο, γίνεται προετοιμασία βάση επιλεγμένης θεματικής, στο πλαίσιο προγραμματισμένων συναντήσεων εργασίας των εκπροσώπων των κρατών μελών.
  4. Ευρωπαϊκός Οδηγός Παρατήρησης Αγροτικής Κληρονομιάς-CEMAT
  5. 16e Symposium international de la CEMAT et 12e Réunion du Conseil de l’Europe des Ateliers pour la mise en œuvre de la Convention européenne du paysage (Thessalonique, Grèce, 2-3 octobre 2012)
  6. Πληροφορίες:
  7. Σύνοδος Συμβουλίου της Ευρώπης των Υπουργών υπεύθυνων για το Χωρικό/Περιφερειακό Σχεδιασμό
  8. ​A Handbook on Territorial Democracy and Public Participation in Spatial Planning

-Προωθεί την προστασία, διαχείριση και προγραμματισμό των ευρωπαϊκών τοπίων και συντονίζει την Ευρωπαϊκή συνεργασία σε θέματα τοπίου.

Περισσότερα: http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/heritage/landscape/default_EN.asp

Δ. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε επιστημονικές συζητήσεις και επεξεργασία πολιτικών σε Μεσογειακό επίπεδο, στο πλαίσιο του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης των Ηνωμένων Εθνών, οργανισμού που εδρεύει στην Αθήνα και στηρίζεται στη Σύμβαση της Βαρκελώνης και τα Πρωτόκολλά της. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν εκπονηθεί και υιοθετηθεί από τις Μεσογειακές χώρες, Πρωτόκολλα, κείμενα κατευθύνσεων και καλές πρακτικές.

  1. Πρωτόκολλο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών, 2008
  2. Καλές πρακτικές και κατευθύνσεις διαχείρισης Παράκτιων Ζωνών
  3. Έκθεση για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη στη Μεσόγειο, 2009